MONEY LAUNDERING: รู้ทันการฟอกเงิน วงจรการเปลี่ยนเงินสกปรกให้สะอาดจากเหล่าอาชญากร

หลายคนคงเคยได้ยินเรื่องการฟอกเงินกันมาบ้าง บางคนคงเคยรับรู้จากซีรีส์ชื่อ Ozark ซึ่งพาเราไปเปิดโลกของนักฟอกเงินอย่างเต็มตา บางคนอาจเคยได้ยินจากบทความเล่าเรื่องคดีอาชญากรรมที่เผยแพร่อยู่บนอินเทอร์เน็ต คุณอาจเกิดความสงสัยขึ้นมาบ้างว่าการฟอกเงินนี่มันทำกันยากง่ายแค่ไหน วิธีการมันทำยังไงกันแน่นะ ? เราเลยอยากเล่าขั้นตอนพื้นฐานในการฟอกเงินให้ทุกคนฟัง เพื่อคลายข้อสงสัย และรู้จักป้องกันมันได้มากขึ้น

การฟอกเงินเขาทำกันอย่างไร ?

คนที่ประกอบอาชีพไม่สุจริต เช่น นักธุรกิจ นักการเมือง หรือ เจ้าหน้าที่รัฐน้ำเสีย มักจะได้รับเงินสกปรกจากแหล่งผิดกฎหมายต่าง ๆ เช่น การติดสินบนเจ้าหน้าที่ การค้ายาเสพติด หรือ การทำธุรกิจผิดกฎหมายอื่น ๆ

ถ้าพวกเขาถือเงินสกปรกก้อนนั้นไว้โดยที่ไม่ทำอะไรกับมัน ความซวยอาจมาเยือนพวกเขาในไม่ช้า เงินสกปรกเหล่านั้นจึงมักถูกนำไปฟอกให้สะอาดเสียก่อน เพื่อปกปิดแหล่งที่มาที่แท้จริงของมัน จนสามารถนำไปใช้จ่ายได้อย่างปลอดภัยมากขึ้น ซึ่งหลายคนน่าจะเห็นข่าวในประเทศไทยเกี่ยวกับการรับเงินทอน เงินใต้โต๊ะ รวมถึงเงินจำนวนหลายร้อยล้านบาทที่หมุนเวียนจากการเปิดบ่อนออนไลน์จำนวนมาก มักจะถูกนำไปฟอกผ่านการซื้อ Supercars คันงาม บ้านละที่ดิน รวมถึงการจ่ายยัดเงินให้เจ้าหน้าที่สกปรกเป็นทอด ๆ อย่างไม่รู้จบ

การฟอกเงินมักเกี่ยวข้องกับขั้นตอนพื้นฐาน 3 อย่าง ได้แก่

• การนำเงินเข้าระบบ (Placement) หมายถึง การนำเงินสกปรกเข้าสู่ระบบการเงินที่ถูกต้องตามกฎหมาย เช่น ธนาคาร หรือ สถาบันทางการเงินอื่น เนื่องจากกฎหมายบังคับให้ผู้ทำธุรกรรมกับเงินก้อนใหญ่ (2 ล้านบาทขึ้นไป) ต้องแสดงหลักฐานยืนยันตัวตนทุกครั้ง นักฟอกเงินจึงเลี่ยงการตรวจสอบ โดยแบ่งเงินสกปรกออกเป็นเงินกองเล็กกองน้อย เพื่อนำไปทำธุรกรรมทางการเงินต่าง ๆ เช่น กระจายเงินผ่านกองทัพมด (Smurf) เพื่อฝากในบัญชีธนาคารที่จ้างคนเปิดเอาไว้ (เป็นได้ตั้งแต่ หลายสัปดาห์ หลายเดือน หรือ หลายปี) หรือ นำเงินไปแปลงสภาพผ่านการลงทุน จนกระทั่งมันสะอาด ปราศจากร่องรอยที่จะสาวถึงแหล่งที่มาของเงินได้
• การปกปิดร่องรอย (Layering) หมายถึง การกลบเกลื่อนที่มาของเงินสกปรก เพื่อให้ที่มาของเงินก้อนนั้นถูกสืบสาวหรือตรวจสอบได้ยาก เช่น การเปลี่ยนชื่อบัญชีเงินฝาก การเปลี่ยนสกุลเงิน ในบางประเทศที่บ่อนคาสิโนถูกกฎหมาย นักฟอกเงินอาจทำงานร่วมกับ Junket หรือ นักพนันที่นำเงินผิดกฎหมายไปเปลี่ยนเป็นชิปคาสิโน และถอนออกมาเป็นเงินที่ได้รับจากคาสิโนอย่างถูกกฎหมาย รวมถึงการนำเงินไปซื้อของมีมูลค่าสูงที่สามารถเคลื่อนย้ายได้ง่าย เช่น เพชร หรือ ทอง เป็นต้น เพื่อนำไปขาย และเปลี่ยนเงินสกปรกให้กลายเป็นเงินรายได้จากการค้าขายที่สุจริต
• การหมกเงินสกปรกกับเงินสะอาดบังหน้า (Integration) หมายถึง การนำเงินสกปรกที่ถูกปกปิดร่องรอยอย่างแนบเนียนในระดับนึง ใส่กลับเข้าไปในกระเป๋าของนักฟอกเงินอีกครั้ง ผ่านการทำธุรกรรมปลอม ๆ เพื่อตกแต่งบัญชีผ่านการทำธุรกรรมที่ไม่เกิดขึ้นจริง หรือนำไปผสมกับเงินบริสุทธิ์เพื่อใช้จ่ายซื้อสิ่งต่าง ๆ เป็นต้น เพื่อให้เงินสกปรกกลับมายังมือเจ้าของในฐานะเงินสะอาดที่สืบสาวหาแหล่งที่มาของมันได้ยาก

 การฟอกเงินเป็นปัญหาอย่างไร

การฟอกเงินถือเป็นพฤติกรรมผิดกฎหมายทั้งในและต่างประเทศ เพราะมันเกี่ยวข้องกับอาชญากรรมร้ายแรงเสมอ เช่น การค้ายาเสพติด ทำลายความมั่นคงทางเศรษฐกิจของประเทศ เพราะมันทำให้เกิดการไหลเวียนของเงินไร้ประโยชน์ในระบบเศรษฐกิจที่ไม่สร้างรายได้ให้แผ่นดินมากขึ้น เป็นตัวเร่งให้เกิดภาวะเงินเฟ้อตามมา

นอกจากนี้มัยยังทำให้กลุ่มอาชญากรมีเงินทุนในการทำกิจกรรมของตัวเองมากขึ้นด้วย ดังนั้นทั่วโลกจึงผลักดันกฎหมายต่อต้านการฟอกเงินอย่างจริงจัง เช่น พระราชบัญญัติป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน พ.ศ. 2542 ของประเทศไทย ที่ลงโทษผู้ฟอกเงินทั้งผู้อยู่เบื้องหลัง ผู้ให้การช่วยเหลือ ทั้งในและนอกราชอาณาจักร ซึ่งมีโทษทั้งจำทั้งปรับหลากหลายระดับความผิด รวมถึงการยึดทรัพย์ทั้งหมดย้อนหลังจากการทำธุรกรรมที่เกี่ยวข้องกับเส้นทางของการฟอกเงินทั้งหมด

แต่ในโลกใบนี้ก็ยังมีประเทศที่เอื้อให้นักฟอกเงินมืออาชีพสามารถเอาตัวรอดได้ เราพบเห็นการฟอกเงินได้ในทุกมุมโลก ไม่ว่าจะเป็น มาเก๊า และ ฮ่องกง ซึ่งเป็นแหล่งฟอกเงินขนาดใหญ่ของโลก คาสิโนในมาเก๊าทำรายได้ได้มากกว่าลาสเวกัสถึง 7 เท่า ส่วนฮ่องกงก็เต็มไปด้วยธนาคารและคนกลางที่ยอมโอนเงินของเราไปยังทุกที่บนโลกโดยไม่ถามคำถามเยอะ หากเราจ่ายค่าบริการตามที่พวกเขากำหนด รวมถึงประเทศจีนเอง ที่ในช่วงปี 2002 ถึง 2011 มีรายงานว่า เงินจำนวนกว่า 1.08 ล้านล้านเหรียญสหรัฐฯ ถูกโยกย้ายออกจากประเทศอย่างผิดกฎหมาย

นอกจากจะทำให้เราเสียเงิน และเสี่ยงติดคุกติดตารางแล้ว การฟอกเงินสามารถทำลายภาพลักษณ์ ชื่อเสียง ความสัมพันธ์ และหน้าที่การงานของเราได้อีกด้วย ถือเป็นการกระทำที่ส่งผลเสียต่อตัวเองและคนอื่น และไม่ควรยุ่งเกี่ยวกับมันแม้เพียงนิดเดียว เพราะแม้แต่ 1 transaction ที่เราข้องแวะกับเงินสกปรก ก็มากพอที่จะถูกจัดหนักในฐานะผู้ร่วมขบวนการอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้

Appendix: 1 / 2 / 3