ART OF ARS: “THE SHOPHOUSE 1527” เงี่ยหูฟังบ้านโดนทุบ สำรวจร่องรอยศิลปะจากตึกแถวเลขที่ 1527

ถ้าเทียบกับส่วนอื่น ๆ ของประเทศ ย่าน “เมือง” จะเป็นที่แรก ๆ ที่โดนเปลี่ยนแปลงก่อน แถมยังต้องปรับเปลี่ยนหน้าตาบ่อย ๆ เพื่อพัฒนาพื้นที่ตอบโจทย์คนมาใหม่และคนที่เป็นเจ้าของพื้นที่เดิม

หนึ่งในพื้นที่นั้นคือ “สามย่าน” โซนความเจริญที่มีแหล่งร้านอาหารเพียบ เลยไปหน่อยก็เจอหัวลำโพง ใกล้ MRT มีวัด ขยับไปอีกด้านมีห้าง มหาวิทยาลัย ศูนย์รวมความทันสมัยมากมายที่พวกเราต่างไปที่นั่นกันบ่อย ๆ แล้วนอกจากพื้นที่สาธารณะล่ะ? พื้นที่ส่วนตัวประเภทที่อยู่อาศัยมีอะไร เขาอยู่กันแบบไหน ทั้งก่อนและหลังการเปลี่ยนผ่านไปเป็นพื้นที่ใหม่?

Art of Ars ครั้งนี้เราขอชวนชาว UNLOCKMEN ที่กำลังกระหายศิลปะกับความรู้สึกแปลกใหม่ กำลังอยากเติมไอเดียไปดูนิทรรศการในสามย่านที่ The Shophouse 1527 พื้นที่ทดลองแห่งใหม่จากความร่วมมือของ Cloud Floor, If และ soi | ซอย ที่เพิ่งเปิดตัวนิทรรศการแรกเล่าความสัมพันธ์กับคนและสถาปัตยกรรม โดยใช้ชื่อว่า Resonance of Lives at 1527

คุณเคยเห็นตึกเก่า คุณเคยเห็นตึกใหม่ที่โดนรีโนเวตแล้ว แต่ไม่มีโอกาสเห็นตึกนั้นตอนเปลี่ยนแปลง

นี่คือคอนเซ็ปต์ตั้งต้นของ Resonance of Lives at 1527 ที่อยากเล่าเรื่องราวรอยต่อที่มองไม่เห็นนั้นขึ้นมารวมไว้ในพื้นที่แห่งเดียวกัน

บ้านเลขที่ 1527 เป็นห้องตึกแถวติดถนนย่านสามย่าน เจ้าของเดิมเคยทำธุรกิจเกี่ยวข้องกับเหล็กและอยู่ที่นี่มายาวนานกว่า 50 ปี ปัจจุบันได้เลิกทำธุรกิจนี้และย้ายไปอยู่บ้านที่ตั้งอยู่ด้านหลังแทน ทีม Cloud Floor, If และ soi | ซอย จึงเข้ามารับช่วงต่อ สร้างโปรเจกต์พื้นที่ทดลองที่ใช้ชื่อว่า The Shophouse 1527 กลายเป็นอาร์ตสเปซแห่งใหม่ภายในระยะเวลา 2 ปี

ความน่าสนใจมันอยู่ที่การปั้นคอนเซ็ปต์ดูนามธรรมให้ออกมาเป็นรูปธรรม นำเสนออย่างสร้างสรรค์ เพราะเขาใช้วิธีเล่าความสัมพันธ์ระหว่างคนกับพื้นที่แบบดิบ ๆ ด้วยการเก็บร่องรอยของการขีดเขียน รอยสติ๊กเกอร์ คราบเปื้อน ฯลฯ ที่เกิดจากการใช้งานของสมาชิกเดิมซึ่งเคยเป็นเจ้าของบ้านเลขที่ 1527 ไว้เป็น Art Objects ดังนั้น แม้ว่าตอนนี้ด้านในจะเป็นพื้นที่ว่างโล่งแล้ว แต่เราก็ยังสามารถจินตนาการภาพของชีวิตที่เคยเกิดขึ้นที่นี่ได้จากการสำรวจและคาดเดาตำแหน่งเฟอร์นิเจอร์ หรืออ่านเรื่องราวจากร่องรอยทั้งหมด

ตัวเลข 31,12,2513 คือ วัน,เดือน,ปี ที่เจ้าของบ้านเขียนไว้หลังจากโบกปูนเพื่อซ่อมกำแพงบ้าน หลังจากเคยเจาะกำแพงทะลุเป็นช่องโหว่ไปยังบ้านข้าง ๆ

ไทม์ไลน์ความเปลี่ยนแปลงเพิ่มดีกรีความเข้มข้นขึ้น ถ้าเราเดินขึ้นไปที่ชั้นสอง เพราะพื้นที่ส่วนนี้เขาติดลำโพงตามตำแหน่งต่าง ๆ ไว้ เปิดให้เราฟังเสียงทุบบ้าน เจาะผนัง เสียงลากของ เสียงกองทับกันของซากปรักหักพังที่เกิดขึ้นโครมคราม ซึ่งเกิดจากการบันทึกเสียงไว้ตามแหล่งกำเนิดต้นเสียงที่เกิดขึ้นในบริเวณนั้นระหว่างที่มันกำลังโดนทำลายลงเพื่อรอทำใหม่ ให้เราฟังและจินตนาการภาพตาม

ความพิเศษของเสียงอยู่ที่การดีไซน์เสียงและติดตั้งตำแหน่งลำโพงไว้แตกต่างกันของ DONBOY เพื่อให้เรารู้สึกถึงเสียงที่ก้องคล้ายมีกำแพงกั้น เรียงลำดับการเปิดเสียงจากลำโพงแต่ละตัวไม่เท่ากัน

เผื่อว่าหลาย ๆ คนจะงงว่า มาที่นี่ไม่เห็นมีอะไรให้ดูเลย UNLOCKMEN แก้ปัญหานี้ด้วยการเก็บ Hints บางส่วนที่เป็นเรื่องราวทั้งเก่าและใหม่ภายในบ้านบางส่วนมาให้คุณลองไปเดินสำรวจตาม แต่ถ้าอยากรู้ละเอียดกว่านี้ คุณต้องไปลองสำรวจด้วยตาตัวเอง

อะไรเก่า อะไรใหม่ในบ้านหลังนี้บ้าง? 

• ตี่จู้เอี๊ยะ (ศาลใต้บันได) เป็นศาลของเจ้าของเดิม ไม่ได้สร้างใหม่
• รางไฟที่อยู่เหนือจุดลงทะเบียนคือราวบันไดเดิมของที่นี่ แต่บันไดปัจจุบันสถาปนิกปรับทิศบันไดเดินขึ้นชั้นสองเพื่อให้คนเดินขึ้นสามารถเดินขึ้นได้สะดวก (ดูได้จากร่องรอย)
• ที่นี่ไม่มีคำบรรยายแปะไว้เหมือนนิทรรศการอื่น เพราะเขาต้องการตอบจุดประสงค์ของการเล่าเรื่องผ่านตึกและร่องรอยจริง ๆ แต่เราก็ยังมองเห็นสิ่งที่ curator แอบเล่าเรื่องได้ผ่านชอล์กสีขาวที่เขียนขึ้นใหม่ ใช้คำที่บอกเรื่องราว เช่น “เคย” “อยู่” ฯลฯ ลองไปสังเกตกันดู (แต่รอยเลือน ๆ เป็นของที่นี่)
• บันไดเดินขึ้นเป็นบันไดสร้างใหม่ เพราะต้องการปรับให้ผู้มาเยือนเดินขึ้นไปได้สะดวกขึ้น
• หน้าต่างและเพดานติดตั้งใหม่ทั้งหมด โดยเลือกใช้กระจกขุ่นเพื่อให้เห็นแสงและสีสัน เราจะสามารถรับกลิ่นอายที่มีชีวิตชีวาของย่าน จะเห็นแสงและบรรยากาศภายในที่แตกต่างกัน ไปเช้าก็แบบ เย็นก็อีกแบบ ที่สำคัญยังไม่แย่งซีนเรื่องเล่าเดิมตึกด้ว
• ประตูเหล็กชั้นล่างทั้ง 2 ด้านเว้นช่องว่างระดับสายตาติดตั้งเป็นกระจกในระนาบเดียวกันเพื่อให้เจ้าของบ้านเก่าที่ปัจจุบันอยู่บ้านด้านหลังสามารถมองเห็นทิวทัศน์แบบเดิมติดถนนได้ผ่านช่องนี้
• พื้นชั้นล่างปรับพื้นที่โรยหินใหม่ เพื่อให้คนเข้าชมเดินได้ช้าลง ซึมซับบรรยากาศรอบข้างเพิ่มขึ้น

ชอล์กสีขาว คือคำอธิบายเรื่องราวที่ curator เขียนไว้ สังเกตให้ดีจะเห็นคำเหล่านี้ตามจุดต่าง ๆ

ศิลปะไม่จำเป็นต้องจำกัดอยู่แค่ในมิวเซียม ทุกตารางนิ้วรอบตัวเป็นศิลปะที่มีชีวิตได้ทั้งนั้น Resonance of Lives at 1527 คือการทลายกรอบใหม่ที่ทำให้เราเข้าถึงอารมณ์ ความรู้สึก และความสัมพันธ์ระหว่างคนกับบ้านได้อย่างลึกซึ้งแต่เรียบง่าย

จากบ้านเลขที่ 1527 พื้นที่ต่อยอดงานศิลป์ต่อไปอาจจะเป็นที่ไหนก็ได้ แม้แต่ในบ้านของพวกเรากันเอง Resonance of Lives at your place

ใครที่อยากไปลองสัมผัสประสบการณ์การฮาร์ดคอร์ ฟังเสียงพังตึกแถว ตามไปดูร่องรอยขีดเขียนของความทรงจำมีชีวิตที่ให้อารมณ์โมเดิร์น น่าถ่ายรูปและกระตุ้นไอเดีย สามารถเดินทางไปชมฟรีได้ที่ The Shophouse 1527 ได้ด้วยรถไฟฟ้าใต้ดิน MRT ลงที่สถานีสามย่าน ทางออกที่ 2 เข้าชมได้ทุกวันอังคาร–อาทิตย์ เวลา 11.00 – 19.00 น. สิ้นสุดการจัดแสดงในวันที่ 13 ตุลาคมนี้! 

Photographer:  Warynthorn Buratachwatanasiri